Vasiyetin geçerli olmasının şartları nelerdir?
Resmi vasiyetnameler için en az iki tanık şartı bulunmaktadır. Miras bırakanın vasiyetnameyi okuyup anladığını beyan ederek vasiyetnameyi imzalaması gerekir. Vasiyetname hazırlayacak kişinin ehliyetinin bulunması gerekir. Miras bırakanın vasiyetnameyi yanılma, korkutma, aldatma, zorlama altında kabul etmemesi gerekir.
Vasiyetname kaç sene geçerlidir?
Vasiyetname ile kendisine belirli bir mal varlığı bırakılan kişi, bunu en geç 10 yıl içinde istemelidir. Bu isteğini vasiyetnamenin tenfizi davası ile istemesi gerekir. Vasiyetnamenin tenfizinde geçerli olan 10 yıllık bu süre ise vasiyetnameyi düzenleyen kişi ölmedikçe işlemeye başlamaz.
Noterden yapılan vasiyet geçerli mi?
Resmi vasiyetname resmi memur olan noter tarafından da düzenlenebilir. Noter, kanunla kendisine vasiyetname tanzim edebilme yetkisi verilmiş bir görevlidir. Dolayısıyla noterde yapılan vasiyetname geçerlidir.
Mirasta vasiyet varsa ne olur?
Kanuni koşullara ve murisin özgür iradesine uygun vasiyetname ile vasiyet alacaklısına vasiyet edilen mal yasal mirasçıların saklı payını zedelemediği takdirde geçerli olup bu halde lehine vasiyet yapılan vasiyet nedeniyle kendisine düşen miras payını alır.
Vasiyetname mirasçılar tarafından bozulur mu?
Vasiyetnamenin iptali davası, iptalde menfaati olan her mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Mirasçı veya vasiyet alacaklısı sıfatını taşımayan kişiler tarafından açılamaz. Örneğin, tereke alacaklıları, tereke borçluları veya bir mirasçının alacaklısı, iptal davası açamaz.
Kişi malının ne kadarını vasiyet edebilir?
Bir kişi, mal ve haklarını Türk Medeni Kanununda belirtilen şartlara göre vasiyet edebilir.
Vasiyetname kesinleştikten sonra ne yapılır?
Vasiyetnamenin tenfizi, miras bırakanın vasiyetnamesinde belirttiği hususların yerine getirilmesi anlamına gelir. Vasiyetnamenin tenfizi davası açıldıktan sonra, Vasiyetnamenin tenfizine karar verilerek bu karar kesinleştikten sonra, isteyen kanuni ve atanmış mirasçılara mahkemece mirasçılık (veraset) belgesi verilir.
Vasiyetle verilen tapu bozulur mu?
Vasiyetname noterde de yapılmış olsa iptal edilebilir. Kanunda öngörülen şekil şartlarına aykırı olan vasiyetin iptali istenebilir. Bunun için süresi içinde iptal davası açmanız gerekmektedir.
Vasiyetname için sağlık raporu şart mı?
Genellikle “65 yaş üstü vasiyetname hazırlamak isteyen kişiler için doktor raporu zorunluluğu var.” şeklinde düşünülse de böyle bir zorunluluk yoktur. Tabii kişide demans hastalığı bulunması ihtimali veya alzheimer hastalığı riski olması sebebiyle noterler belli bir yaşın üzerinde şahıslardan Sağlık Kurulu Raporu getirmelerini isteyebilmektedir.
Miras bırakan kişi sağ iken mallarını paylaştırdığı anlaşılırsa diğer mirasçılar ne yapabilir?
Miras bırakan kişi sağ iken mallarını paylaştırdığı anlaşılırsa diğer mirasçılar ne yapabilir? Saklı paylara ihlal edilmeksizin yapılan yasal paylaştırmalar geçerlidir. Bu paylaştırmada hiç pay verilmeyen ya da saklı payı ihlal edilen mirasçılar tenkis ya da iptal davası açabilirler.
Noterde vasiyetname için şahit gerekli mi?
Resmi şekilde vasiyetnameyi noterde düzenleyebilirsiniz. Bu şekilde vasiyetname düzenleyebilmek için yanınızda 2 tanık bulunmalıdır. Bazı kişilerin vasiyetname düzenlenirken tanık olmaları yasaklanmıştır. Yasaklı olan bu kişilerin tanık olması vasiyetnamenin iptaline sebep olabilir.
Bir baba bütün malını istediği evladına verebilir mi?
Miras bırakan, mal varlığının ne kadarının saklı payı oluşturduğunu, ne kadarını ise serbestçe dağıtılabileceğini bilmelidir. Dolayısıyla, bir babanın ölmeden mirasını istediği evladına vermesi mümkündür. Ancak bu tasarruf, yasal sınırlar içinde kalmalıdır ve saklı paylı mirasçıların haklarını gözetmelidir.
Bozulmayan vasiyetname düzenlemek mümkün müdür?
Vasiyetnamenin hukuki geçerliliğinin olabilmesi için Türk Medeni Kanunu‘nun ilgili maddelerine göre bazı yasal gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekir.
Bu gereklilikler şunlardır:
Vasiyetnameyi yazan kişinin tam ehliyetli olması, yani 15 yaşını doldurmuş ve kısıtlı olmamış olması şarttır.
Vasiyetnamenin, kişinin serbest iradesiyle ve herhangi bir baskı altında kalmadan yazılması gerekmektedir.
Vasiyetnamenin yazılı bir şekilde hazırlanması ve buna ek olarak, vasiyetname altına vasiyet edenin imzasının bulunması zorunludur.
Resmi vasiyetnamelerde, vasiyetnameyi yazan kişinin yanı sıra iki tanık da vasiyetnamenin geçerliliği için gereklidir. Tanıkların vasiyet metninin her sayfasını imzalaması gerekir. Noter aracılığıyla yapılan vasiyetnamelerde noterin onayı şarttır.
Noter vasiyeti, bir noter huzurunda düzenlenir ve noter tarafından onaylanır.
Vasiyetnamenin hukuka uygun olarak hazırlanması ve tüm yasal prosedürlere riayet edilmesi, vasiyetnamenin mahkeme tarafından tanınmasını ve bozulmamasını sağlar.
Bu nedenle, vasiyetname yazımında yasal gerekliliklerin eksiksiz yerine getirilmesi büyük önem taşır.
İlk geçerlilik şartı yaş ile ilgilidir. On beş yaşını doldurmamış kişiler vasiyet düzenleseler de geçerli olmayacaktır. Yaş ile ilgili alt sınır on beş yaşın doldurulması iken üst yaş ile ilgili herhangi bir sınır yoktur. On beş yaşını doldurmak şartıyla her yaşta vasiyet yazabilirsiniz. Miras bırakan kişinin sadece yaşı sebep gösterilerek düzenlediği vasiyeti iptal edilmez.
İkinci geçerlilik şartımız ise ayırt etme gücüdür. Bundan anlamamız gereken ise, kişi vasiyetnamenin üzerinde yer alan tarihte iyi ile kötüyü, faydasına olanla zararına olanı ayırt edip edemediğidir. Hastalık ya da rahatsızlıklar sebebiyle çabuk kandırılabilen ya da yaşadıklarını hatırlayamayan kişilerin yaptıkları vasiyet iptal edilebilir. Bazı psikolojik ve nörolojik hastalıkların tanısı konulmuş, tedavisi başlamış ve bunun için ilaç kullanılıyorsa yapılan vasiyet bozulabilir. Hastalık dışında bazı özel durumlar da kişinin ayırt etme gücünü etkileyebilir. Örneğin vasiyet düzenlediği gün veya öncesinde, başına kesilen bir ağaç düşen kişi de, ne yaptığını hatırlamayabilir. Ayırt etme gücünün bulunmaması sebebiyle vasiyetin iptal edilmesini isteyen taraf bu iddiasını ispat etmek zorundadır; çünkü ispat yükü kendisindedir. Bunu ispat edebilmek için, miras bırakanın tedavi gördüğü hastane kayıtlarını sunması gerekir. En azından tedavi gördüğü hastane biliniyorsa, mahkemeden ilgili kayıtların istenilmesi talep edebilirsiniz. Sağlık sorunları, hastalık ve rahatsızlık öyküsüne ait tüm kayıt ve belgeler toplandıktan sonra rapor alınması için dosya adli tıp kurumuna gönderilir. Adli tıp kurumunda bulunan tıp doktoru bilirkişilerin düzenledikleri rapor sonucuna göre miras bırakanın ayırt etme gücüne sahip olup olmadığı tespit edilir.
Bir yakınınızın düzenlediği vasiyetname ile size hiçbir şey bırakmadığını öğrendiniz ve iptali için dava açmak istiyorsunuz. Vasiyetnamenin iptali için kanunda dört tane sebep sayılmıştır. Bunların dışında başka bir sebeple vasiyetin bozulması mümkün değildir.
Bu sebepler Türk Medeni Kanununun 557 maddesinde yer almaktadır.
Birinci şart; vasiyetnamenin akla uygun davranan bir kişi tarafından düzenlenmesidir. Akli melekeleri zayıflamış ya da tamamen kaybolmuş kişilerin yaptıkları vasiyetler bozulabilir.
Kişinin ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığının tespiti için adli tıp kurumundan rapor alınmalıdır. Bunun yanında vasiyet yazan kişinin akla uygun davranmadığı konusunda şahit de dinletebilirsiniz.
İkinci olarak; eğer vasiyet yanılma, aldatma, korkutma ve zorlama sonucunda yapılmışsa iptal edilebilir. Unutmayın ki bu davada ispat yükü vasiyetin iptalini isteyen tarafa aittir. Yani aldatmanın, korkutmanın veya zorlamanın varlığını ispat etmeniz de gerekir.
Miras bırakan öldükten sonra ispat güçleşeceği için en doğrusu yeni bir vasiyetname ile önceki tüm vasiyetlerden dönmektir.
İçeriğinde yer alan koşul ve yüklemeler hukuka ve ahlaka aykırı ise vasiyetnamenin iptali istenebilir.
Son olarak kanunda yer alan şekil şartlarına uygun olmadan hazırlanan vasiyetnamenin iptali istenebilir.
Örneğin el yazısıyla düzenlenen vasiyetnamede tarih bulunması zorunludur. Bir şekilde miras bırakanın tarih atmayı unuttuğunu kabul edelim. Sırf bu nedenle iptal davası açılabilir.
Resmi olarak noterde yapılan vasiyetname de bozulabilir.
El yazısıyla kendinizin hazırladığı vasiyet ile noter tasdikli vasiyetin arasında hiçbir fark bulunmaz.
Noter tasdikli vasiyetten kasıt resmi vasiyetnamedir. El yazılı vasiyetnameden farklı olarak resmi vasiyette iki tane de tanık bulunmak zorunda.
Kanun herkesin tanıklığını kabul etmiyor ve bazı kişilerin şahit olması yasaklanmıştır. Yasaklı olan kişilerin vasiyetnamede adının ve imzasının bulunması vasiyetin iptaline sebep olabilir.
Süresi içinde itiraz edilmezse yasaklı olan tanıklara rağmen vasiyet geçerli olacaktır.
Vasiyetnameye tanık olarak katılması yasaklanan kişiler:
İlk sırada okuma yazma bilmeyenler ile ayırt etme gücü bulunmayanlar yer alır. Okuma yazma bilmeyenler resmi vasiyetname düzenlenirken tanık olamazlar. Bunun yanında akıl hastası olanlar ve çocuklar da tanıklık yapamazlar. Tanıklık yapması yasak olan ikinci grupta ise miras bırakanın eşi, altsoyu, üstsoyu, kardeşleri ve bunların eşleri yer alır. Yine vasiyetname ile kendisine miras bırakılan kişiler ile bu kişilerin altsoyu, üstsoyu, kardeşi ve bunların eşleri tanık olarak katılamazlar. Tanık olması yasaklı kişilerin vasiyetnamede şahit olduğu tespit edilirse, bir yıl içinde vasiyetnamenin iptali davası açılabilir. Tanık olarak katılan kişiler, miras bırakan kişinin noter önünde vasiyetnameyi okuyup imzaladığına şahitlik yaparlar. Ayrıca miras bırakanı vasiyet yapmaya ehil gördüklerine, ayırt etme gücünün bulunduğuna tanıklık yaparlar. Okuma yazma bilmeyenler vasiyetnameyi okuyamayacağı için, onlara vasiyet metni noter tarafından şahitlerin yanında yüksek sesle okunur. Bunun üzerine miras bırakan da okunanların kendi istekleri olduğunu söyler. Okuma yazma bilmeyenler için vasiyet düzenlenmesinde tanıklar, vasiyetnamenin noter tarafından miras bırakana, yanlarında okunduğuna da şahitlik ederler.
Tüm bu hususların vasiyet metninde yazması yasal bir zorunluluktur. Bunların yazılmaması durumunda noter tasdikli vasiyetnamenin iptali istenebilir.
Tasarruf ehliyeti bulunmayan kişilerin düzenledikleri vasiyetnameler bozulur. Vasiyetname düzenleyen kişinin tasarruf ehliyeti bulunmalıdır. Yani kişi doğruyu yanlıştan ayırabilecek düzeyde akıl sağlığına sahip olmalıdır.
Akıl hastalığı sebebi ile iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayıramayan kimselerin yaptıkları vasiyetnameler iptal edilebilir, çünkü hak düşürücü süre içinde vasiyetnamenin iptali davası açılmazsa artık bu vasiyetname geçerli hale gelir.
İlerleyen yaşlarla birlikte oluşan ve bunamaya sebep olan hastalıkları bulunan kişilerin düzenledikleri vasiyetnameler iptal edilebilir.
Hastalık sebebi ile vasiyetnamenin iptali talep edildiğinde adli tıp kurumundan rapor alınmaktadır.
Yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu düzenlenen vasiyetnameler iptal edilebilir. Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için kişinin özgür iradesi ile düzenlenmesi gerekir. İrade bozukluğu sebebi ile vasiyetnamenin iptali davası açan kişi korkutmayı veya zorlamayı ispat etmelidir. Aksi durumda davası reddedilir.
Vasiyetnamenin içeriği hukuka ve ahlaka aykırı ise vasiyetname bozulabilir. A adında bir kişinin vasiyetname düzenlediğini ve tüm mal varlığını arkadaşı B’ye vasiyet ettiğini düşünelim. A vasiyetnamesinde, kendisini dolandıran C’yi öldürmesi şartı ile tüm mirasını D’ye bırakmış olsun. Bu vasiyetname hukuka aykırı olduğu için iptal edilebilir.
Vasiyetnamenin kanunda öngörülen şekle uyulmadan yapılması Vasiyetnameyi kişi el yazısı ile kendisi düzenleyebileceği gibi, noterde resmi şekilde de düzenleyebilir. Bazı istisnai durumlarda sözlü vasiyetname de geçerli olacaktır.
Bu üç şeklin dışında vasiyetname düzenlenemeyeceğini bilmemiz gerekiyor. Örnek olarak; bir kişi telefonu ile kendi videosunu çekse ve bu videoda vasiyetini açıklasa; mevcut hukuk düzeninde vasiyeti geçersiz olacaktır.
Noterde yapılan vasiyetname bozulur mu?
İptal sebepleri bulunması durumunda noterde yapılan vasiyetname de bozulabilir. Vasiyetname noterde de yapılsa, iki tane şahit de bulunsa; vasiyetname bozulabilir.
Vasiyetnamenin noterde düzenlenmiş olması ona başlı başına koruma sağlamaz. El yazısı ile düzenlenen vasiyetname geçerli olabilirken, noterden düzenlenen vasiyetname iptal edilebilir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2015/17339 Esas, 2017/4333 Karar
Dava, murisin işlem tarihinde fiil ehliyetinin bulunmadığı, vasiyetnamenin yasal şekil şartlarını taşımadığı ve murisin sonradan düzenlediği vasiyetnameler nedeniyle önceki vasiyetnamelerin geçersiz hale geldiği iddiasıyla açılan vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. TMK. nun 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir. TMK’nun 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez. Ölüme bağlı tasarrufun ifasının mümkün olmaması, vasiyet konusunun vasiyetçiye ait olmaması ise bir iptal sebebi oluşturmaz. Vasiyetnamenin ifa imkansızlığının vasiyetnamenin yerine getirilmesine yönelik olarak açılacak olan davada (TMK.m. 600) değerlenlendirilebilir. TMK.nun 557.maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı (tahdidi) olarak açıklanmıştır. Mahkemenin, TMK 542. ve 544. maddesi kapsamında iptal sebebi olarak kabul ettiği hal, yukarıda bahsi geçen maddede ifadesini bulan iptal sebeplerinden biri değildir. Hal böyle olunca mahkemece, davacının dava dilekçesinde iptal sebebi olarak belirttiği, murisin işlem tarihinde fiil ehliyetinin bulunmadığı, vasiyetnamenin yasal şekil şartlarını taşımadığı hususları araştırılarak sonucu dairesinde hüküm tesisi gerekirken yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2020/2644 E. , 2020/6717 K.
Davacılar, 31.05.2010 tarihli vasiyetnamenin kanunun aradığı şekil kurallarını ihtiva etmediği, vasiyetnamenin murisin korku ve psikolojik baskı altına alınarak düzenlendiğini, ayrıca vasiyetnameye konu edilen taşınmazlar bakımından objektif imkânsızlık halinin olduğunu belirterek vasiyetnamenin iptalini, iptal nedenlerinin kabul edilmemesi durumunda saklı paylarına tecavüz edilmesi nedeni ile vasiyetnamenin tenkisini talep etmişlerdir. Davalılar, vasiyetnamenin şekil kurallarına uygun olduğunu, baskı, tehdit ve ikrah iddiasının doğru olmadığını, vasiyetnameye konu yerde yapı kullanma izin belgesinin mevcut olduğunu ileri sürerek davanın reddini dilemişlerdir. İlk derece mahkemesince, davaya konu vasiyetnamede tanıkların “…önümüzde yapıldığını beyan ederiz.” ibaresinin yer almadığı, bu durumun vasiyetnamenin iptali sebebi olduğu, ayrıca dava konusu vasiyetnamenin tasarruf konusu olan taşınmaz yönünden de hukuken imkânsızlık içerdiği gerekçeleriyle davanın kabulüne, vasiyetnamenin iptaline karar verilmiştir. Temyize konu uyuşmazlık, davaya konu edilen 31.05.2010 tarihli vasiyetnamenin kanunun aradığı şekil koşullarını ihtiva edip etmediğine ilişkindir. Türk Medeni Kanunu’nun 535. maddesi “Miras bırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine miras bırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder. Bu durumda tanıklar, hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.” hükmünü içermektedir. Somut olayda, dava konusu vasiyetname incelendiğinde, miras bırakanın okur yazar olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, tanıklar hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetçinin son arzularını içerdiğini belirtmeleri ve bu beyanlarının altını imzalamaları gerekmektedir. TMK’nın 535.maddesinde öngörülen ilkeler geçerlilik şartıdır. Bunlardan birinin eksikliği vasiyetnameyi geçersiz kılar. Ne var ki, davaya konu vasiyetnamede tanıkların “miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını” gösteren beyanları yoktur. Bu beyanın yokluğu vasiyetnameyi geçersiz kılar.
